Dziecięcy Zespół Artystyczny „Radość” - historia
Na terenie Łazisk Górnych działało w przeszłości wiele grup skupiających muzycznie i tanecznie uzdolnione dzieci. Jednak najbardziej znaną dziecięcą artystyczną wizytówką miasta i okolic był zespół „Radość”. Został on powołany 1 września 1982 roku z inicjatywy inspektora Wydziału Oświaty Urzędu Miejskiego w Łaziskach Górnych – Zbyszka Skowrońskiego. Widząc utalentowane dzieci w łaziskich szkołach podstawowych, postanowił on, by swe umiejętności rozwijały wspólnie w ramach jednego zespołu. Kilka lat wcześniej tego typu plany miał już dyrektor ZDK KWK „Bolesław Śmiały” Józef Granieczny, który chciał oprzeć zespół na grupie tanecznej ćwiczącej w tej placówce pod okiem Alicji Raszki. Jednak dopiero w 1982 roku dzięki wsparciu miasta zamysł ten doczekał się realizacji. Początkowo grupa działała pod nazwą Międzyszkolny Zespół Wokalno – Ruchowy, dopiero w późniejszym czasie przyjął nazwę Dziecięcy Zespół Artystyczny „Radość”, a nazwę tę wymyśliły występujące w nim dzieci.
Pierwszą kadrę instruktorską zespołu tworzyli miejscowi nauczyciele: Cecylia Januszewska (w zespole była do 1991 roku), która została pierwszym kierownikiem grupy, Urszula Nierząd (do 1990 roku), Alicja Raszka (późniejsza kierowniczka zespołu, choreograf, autorka tekstów piosenek, prowadząca ćwiczenia ruchowe, reżyser widowisk muzycznych), Barbara Wojas (do 2003 roku, prowadząca rytmikę dla najmłodszych dzieci, organizatorka strojów i rekwizytów) oraz Aleksandra Wrabec (do 1985 roku). Później dołączyli do nich: w 1985 roku Aleksandra Szafraniec (akompaniator, kronikarka zespołu, prowadząca ćwiczenia wokalne) oraz w 1986 roku Tadeusz Wita (późniejszy kierownik muzyczny zespołu, kompozytor piosenek, aranżer, prowadzący zajęcia wokalne). W prowadzeniu zespołu pomagała też przez pewien czas Klara Gembołys (w latach 1988- 1991), a w późniejszych czasach również Agnieszka Jadamus. W momencie powstania grupy zakładano, że będzie ona zespołem ludowym i nawet zakupiono stroje. Co ciekawe, były to ludowe stroje krakowskie, gdyż jedynie takie dostępne były wtedy na rynku. Po roku instruktorzy wycofali się z tego pomysłu i w repertuarze znalazły się wesołe piosenki zaczerpnięte z repertuaru innych zespołów dziecięcych. Były to np.: „Kasztanki”, „Gimnastyka”, „Bo co może mały człowiek”, „Osa i fiołek”, „Wesoły Janek”. Zaczęły też powstawać piosenki do do wierszy Marii Konopnickiej, Marii Kownackiej oraz Wandy Chotomskiej, a muzykę do nich tworzył Tadeusz Wita. Tak powstała między innymi: „Lokomotywa”, „Muchy samochwały”, „Kundel”, „Bajka o kurze”. Aranżacje do tych piosenek wykonał Romuald Gizdoń, a nagrań podkładów muzycznych odbyło się w studiu muzycznym Krzysztofa Kobylińskiego w Gliwicach i Tadeusza Grabowskiego w Chorzowie. Wszystkie partie wokalne i chórki nagrywano w siedzibie zespołu, czyli w ZDK w Łaziskach Średnich. Później teksty pisała już Alicja Raszka, a muzykę -Tadeusz Wita. Tak właśnie powstał tandem twórczy: Alicja Raszka-Tadeusz Wita. Oprócz tego Alicja Raszka odpowiadała za choreografię, scenografię i ogólny obraz sceniczny.
Ważnym atutem zespołu był już wtedy własny, autorski repertuar i wizerunek. . Na przeglądach jurorzy mieli zazwyczaj problemy z zakwalifikowaniem zespołu do regulaminowej kategorii wykonawczej. Takiej „radościowej”z reguły nie było. Było to po prostu coś, co łączy formę taneczną i wokalną. Często padało więc stwierdzenie, że jest to zespół, który wykonuje tzw piosenkę ilustracyjną, bądź muzyczną ilustrację sceniczną.
W 1984 roku zespół do tej pory funkcjonujący w gmachu MDK, znalazł nową siedzibę, którą stał się Zakładowy Dom Kultury KWK „Bolesław Śmiały”. To właśnie w tym miejscu, dzięki przychylności dyrektora Józefa Graniecznego, przez kilkanaście lat odbywały się próby „Radości”. Zespół dzięki temu mógł korzystać z tutejszej sali widowiskowej, baletowej, kostiumerii, sprzętu nagłaśniającego, a także transportu dzieci z prób i koncertów. W szyciu strojów dla zespołu pomagały pracownice ZDK – Łucja Kolarczyk oraz Lila Gwarna oraz sami rodzice, a później m.in. Irena Wita. O scenografię dla młodych artystów dbał tu z kolei plastyk Stefan Eryk Buroszek. W późniejszym czasie powstała dla zespołu mobilna scenografia - słynne klocki - pachołki, które do końca towarzyszyły „Radości” w czasie występów i były jego znakiem rozpoznawczym. Na scenie w Łaziskach Średnich dokonano też pierwszych nagrań. Pierwsze podkłady muzyczne powstały dzięki uprzejmości zespołu „Rytm” kierowanego przez Jana Plisza, oraz zespołu „Optima”i jego lidera - Edmunda Pucher. Później aranżacją i nagraniami muzycznymi zajmował się już Tadeusz Wita. Zespół, dzięki wsparciu kopalni i władz miasta, przez kolejne lata zyskiwał coraz większy rozgłos. Po początkowych występach na szkolnych i miejskich imprezach, grupa zaczęła odnosić sukcesy w różnego rodzaju festiwalach, przeglądach i konkursach, gdzie prezentowano i oceniano dziecięcą twórczość artystyczną. Już po dwóch latach istnienia zespołu, na wojewódzkich przeglądach artystycznych zaczął on otrzymywać wyróżnienia, początkowo II stopnia, następnie I stopnia, a później tzw. „eski”, czyli nagrody specjalne. Dużym wyróżnieniem dla członków „Radości” były ich występy za granicą (np. w Czechach – Trzyniec, Fulnek, Hlučin) czy kilkakrotnie we Włoszech (Rawenna). Śpiewające i tańczące dzieciaki z Łazisk koncertowały też np. dla chorych dzieci w Rabce, czy Czchowie, gdzie mieścił się ośrodek wypoczynkowy łaziskiej elektrowni. Wyjeżdżały też m.in. do Wisły, Żywca czy Muszyny. Koncertowały w katowickim Pałacu Młodzieży, katowickim „Spodku” i Śląskim Wesołym Miasteczku w Chorzowie.
W latach 90-tych władze Łazisk Górnych nawiązały współpracę z władzami niemieckiego powiatu Neuss. W 1995 roku Dieter Salomon, stojący na czele tego powiatu przekazał dla „Radości” nagrodę – keyboard. Rok później, 18 października, „Radość” w ramach podziękowania wystąpiła z koncertem dla przebywającej w Łaziskach młodzieży z Neuss.
Do 1995 roku wydano dwie edycje kaset magnetofonowych z utworami zespołu zatytułowane po prostu „Piosenki dla dzieci” (1991) i „Piosenki dla dzieci 2” (1995). Tą drugą nagrano w renomowanym studiu „DEOrecordings” w Wiśle Malince. „Radość” uświetniała także liczne jubileusze, występując np. w listopadzie 1995 roku na wielkim koncercie z okazji 50-rocznicy powstania ZDK łaziskiej kopalni. 8 stycznia 1995 roku zespół koncertował w ramach finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy na katowickim Rynku, a 25 lutego tamtego roku, zespół wystąpił ponownie w Katowicach w towarzystwie Jerzego Owsiaka.
Z biegiem lat zmieniał się również charakter zespołu i jego repertuar. Wprowadzono wtedy popularne „hity” dziecięce z repertuaru telewizyjnego „Tik-Taka”, „Fasolek”, Marysi Sadowskiej i innych. Były to między innymi: „Mam fryzyrę na cebulę”, „A ja rosnę i rosnę”, Zuzia, lalka nieduża”, które jako tzw „solówki” stanowiły uzupełnienie podstawowego, zespołowego repertuaru, a jednocześnie dawały możliwość zmiany strojów i rekwizytów w trakcie występów. Powstawały też w tym czasie własne utwory takie jak: „Dżinsy Jasia”, „Kangurka”, „Beskidzki blues”, „Oda do Radości”, „Odlotowy kotek”czy„Droga serc”. Dzięki rozwojowi techniki komputerowej i oprogramowania muzycznego oraz coraz większych możliwości cyfrowego zapisu dźwięku, aranżacje do większości utworów i całą produkcję muzyczną wykonywał Tadeusz Wita.
Dużym problemem było też utrzymanie stałego składu zespołu w kolejnych rocznikach. Chcąc zatrzymać w składzie „starszych”, wprowadzono podział na grupę dziecięcą i młodzieżową. Starsza grupa była zespołem wyłącznie tanecznym, w którym wykonywane były głównie miniatury i etiudy taneczne. Bardzo często też starsza grupa wykonywała układy taneczne do solowych prezentacji wokalnych. Choreografię opracowywał dla dla nich m.in. Michał Rejniak (w latach 2000- 2001) – łaziszczanin, związany ze Stachursky’m, i Tomasz Steuer (w latach 2001- 2008).
„Radość” na stale zagościła w organizowanych imprezach cyklicznych: Świętojańskich Dniach Łazisk, finale WOŚP, Festynach Parafialnych, itp. Rozwój i sukcesy „Radości” nie byłyby możliwe bez Miejskiego Domu Kultury w Łaziskach Górnych. To właśnie pod opiekuńczymi skrzydłami tej placówki znajdował się ponownie, od 1997 roku.
Zespół hucznie obchodził również swe jubileusze: 10-lecia w ZDK, oraz 15-lecia, na scenie łaziskiego MDK. Przy okazji tego jubileuszu 14 czerwca 1997 roku obliczono, że przez zespół od początku istnienia przewinęło się 463 dzieci z Łazisk Górnych i sąsiednich gmin, które odbyły około 1500 prób, dały około 100 koncertów, wykonując 48 piosenek, w tym 15 z własną muzyką i tekstem. W tym czasie „Radość” zdobyła m.in. trzy pierwsze miejsca na Festiwalu Piosenki Dziecięcej w Katowicach, wyróżnienia I stopnia na Wojewódzkim Festiwalu Tańca i Piosenki, Rejonowym Przeglądzie Szkolnych Zespołów Artystycznych oraz Festiwalu Kultury Młodzieży Szkolnej. Zespół wystąpił m.in. dla nauczycieli w Domu Spokojnej Starości w Mikuszowicach Śląskich oraz śpiewał wspólnie z Krystyną Giżowską i Janem Wojdakiem.
Z okazji jubileuszu 25- lecia, zespół nagrał płytę zatytułowaną „Piosenki 25- lecia”. Wśród piętnastu utworów znalazły się na niej min. „Lubię pociągi” skomponowana specjalnie na jubileusz oraz świąteczny utwór „To Ty”. Wtedy też podsumowano że w ciągu ćwierćwiecza w zespole wystąpiło około 700 śpiewających i tańczących dzieciaków, które odbyły około 2000 prób oraz 350 występów i koncertów. W tym czasie powstało 30 własnych piosenek i odbyto 20 wyjazdowych warsztatów artystycznych. Natomiast z okazji jubileuszu 30- lecia zespołu w 2012 roku ukazała się płyta pod tytułem „Śpiewaj, śpiewaj..” z dwunastoma piosenkami.
Tradycją stały się też późniejsze występy zespołu na scenie MDK z okazji Dnia Dziecka, Dni Babci i Dziadka, Dnia Mamy, Taty, oraz koncerty charytatywne. Zaczęły też powstawać duże widowiska muzyczne: „Mama, Tata i Ja”, „Wiosenne tajemnice”, „Ostatni dzwon dla Ziemi”oraz „Idą święta”. Szczególnym widowiskiem było to ostatnie. Odbywało się praktycznie co roku, w okresie przedświątecznym, ale w innej wersji, w innej formie, z udziałem innych artystów. Za każdym razem jednak ciekawe, przyciągające do łaziskiej sali widowiskowej setki widzów. Scenariusze do wszystkich widowisk opracowywała Alicja Raszka. Była też ich reżyserem. Stroną muzyczną zajmował się Tadeusz Wita. Za przygotowanie wokalne odpowiadała również Aleksandra Szafraniec, a wszelkie drobiazgi pasmanteryjne, krawieckie, oraz stroje leżały w gestii Ireny Wita. Do większości widowisk zapraszano: Annę Kamyk, Zespół wokalny „Voccata”, ( niekiedy jako solistów-wokalistów: Barbarę Solich, Małgorzatę Langner, Mateusza Wróbla ), Leokadię Supryn oraz uczniów i absolwentów Ogniska Muzycznego „DO RE MI”.
Ostatnie dziesięć lat historii zespołu, to położenie nacisku na umiejętności wokalne, (zespół występował często jako chórek), oraz poszerzenie repertuaru o wartościowe piosenki ze światowej sławy włoskiego festiwalu „Zecchino doro”, a wykonywane głównie przez boloński chór dziecięcy „Piccolo Coro dell'Antoniano”. W ten sposób włączono do repertuaru takie piosenki jak: „Forza Gesu”, „Bravissima” (Złota rybka), „Kot Maskerato” czy „Podaruj marzenia”. Przekładów i adaptacji tekstów na język polski dokonywała Monika Wita i Tadeusz Wita. Z powodzeniem wykorzystywano również piosenki z ogólnopolskiego konkursu piosenki „Wygraj Sukces”. Były to między innymi: „Bratek Gagatek”, „Wyruszamy w świat”, „Najlepsza koleżanka”, „Tajemniczy strych” czy „Bal drewnianych lalek”.
„Radość” oprócz wspólnych koncertów, prób i warsztatów była również wspólnotą towarzyską, w której funkcjonowali młodzi artyści. W „Radości” liczyły się w dużej mierze umiejętności zespołowej korelacji. Ważne były predyspozycje wokalne, taneczne, a nawet aktorskie.
Ponadto zespół był swoistą kuźnią talentów, ponieważ wielu jego wychowanków zrobiło później karierę muzyczną w dorosłym życiu lub osiągało sukcesy w różnego rodzaju konkursach muzycznych jak np. Anna Kamyk, Patrycja Kopiec, Monika Szołtysek (m.in. finalistka VII Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki „Wygraj Sukces” w Tarnobrzegu w 2002 roku), Aleksandra Anisienia, a także Damian Cieplicki, czy Dominik i Łukasz Raszka.
W czerwcu 2000 roku, instruktorzy zespołu zostali za swą długoletnią pracę uhonorowani przez władze miasta tytułem Zasłużonego Animatora Kultury. W czasie Świętojańskich Dni Łazisk wyróżnienie to odebrali: Barbara Wojas, Alicja Raszka, Aleksandra Szafraniec i Tadeusz Wita.
Dużą nobilitacją dla zespołu był też w 2015 roku występ w TVP ABC, w programie dla dzieci „Mali światowcy”, w którym „Radość” wykonała piosenkę „We are the World” Michaela Jacksona. Program ten nagrywano w telewizyjnym studiu przy ul. Woronicza w Warszawie. Pamiętny, duży koncert odbył się też 8 stycznia 2017 roku. Na scenie łaziskiego MDK-u gościła wtedy grupa „Holy Noiz”& Gabi Gąsior z programem kolędowym „Narodził się jedyny Król”, a „Radość” towarzyszyła wykonawcom w bardzo wymagającej roli chóru.
18 listopada 2017 roku w MDK, zespół hucznie obchodził swe 35- lecie. Na scenie pojawiły się wszystkie roczniki „Radości”. Była wtedy okazja, by przypomnieć stare, zapomniane już utwory. Z tej okazji ukazał się również śpiewnik zatytułowany „Śpiewaj z Radością”, w którym zawarto piętnaście najpopularniejszych piosenek. Do śpiewnika dołączono także płytę z podkładami muzycznymi do samodzielnego śpiewania. W jubileuszowym 2017 roku do zespołu należały: Małgorzata Adamska, Natalia Bielaczek, Marlena Biłka, Magdalena Borończyk, Zuzanna Brząkalik, Gabriela Chajdecka, Martyna Cichos, Wiktoria Ciućko, Anastazja Dragon, Klaudia Dyrda, Emilia Francuziak, Martyna Głowacz, Klaudia Kałużny, Emilia Klozik, Martyna Klozik, Julia Kossowska, Amelia Kurek, Alicja Kusiak, Julia Magoń, Emilia Makosz, Wiktoria Morawiec, Wiktoria Natonek, Alicja Paruzel, Maja Pepke, Barbara Raszka, Kinga Rusek, Zuzanna Rusek, Amelia Stachuła, Kinga Szekel, Hanna Szostek, Oliwia Turczyk, Natalia Waligóra, Marta Walczak, Magdalena Walewander, Natalia Wiak, Magdalena Wolny, Paulina Zagdańska, Katarzyna Zawada. Wsparcie wokalne dla zespołu stanowiły: Julia Czechowska, Julia Dąbrowska, Amelia Kopiec, Martyna Ludwichowska, Julia Makosz i Olga Mrowiec. Natomiast opiekę nad „Radością sprawowali: Alicja Raszka, Aleksandra Szafraniec oraz Irena Wita i Tadeusz Wita.
W marcu 2020r. W związku z wprowadzonymi restrykcjami pandemicznymi i zamkniętym MDK, zespół zmuszony został do wstrzymania działalności. W maju tego roku Tadeusz Wita zainicjował jeszcze kilka spotkań „on line” w wyniku których powstał teledysk „Kocham mamę” i był adresowany dla wszystkich mam z okazji ich majowego święta. Ostatecznie jednak po wakacyjnej przerwie, na skutek przedłużających się bezsensownych ograniczeń, zespół zakończył swoją działalność. Alicja Raszka i Aleksandra Szafraniec zrezygnowała z funkcji instruktora, Tadeusz Wita – odszedł na emeryturę. Koniec.
Pomocną dłoń wyciągnął proboszcz parafii MBKRŚ w Łaziskach Górnych. Od września 2021r „Radość” jest w Bożych rękach!
Tekst: Marcin Rudy, Tadeusz Wita.